به گزارش پایگاه خبری صدای نهاوند، عاطفه بالنده دارای مدرک مهندسی شهرسازی گرایش برنامه ریزی شهری در سلسله مقالات بررسی الگوی توسعه پایدار در محلات نهاوند این بار به کوی حاجیان نهاوند پرداخته است. 

محله حاجیان در غرب شهر نهاوند واقع شده است. این محله به خاطر وجود ژاندارمری در لبه آن در زمان پهلوی به محله ژاندارمری نیز شهرت دارد. توسعه این محله از دهه ۱۳۵۰ و با ایجاد ژاندارمری در این منطقه شروع گردید. توسعه جدی آن بعد از انقلاب اسلامی و در اوایل دهه ۱۳۶۰ شکل گرفت البته این توسعه به صورت خود رو و بدون برنامه ریزی صورت گرفت.

همجواری این محله با باغات شهر باعث گردید که در ابتدا متولین شهر در این محله سکونت گزینند.کاربری اراضی شهری، در این محله، به عنوان یک محله مسکونی، درصد قابل توجه کاربری­های مسکونی، شبکه راه­ها و باغات در سطح این محله می­باشد .وجود باغات و مسیل در لبه کناری این محله که از جنوب شرقی محله شروع شده و تا شمال شرقی آن ادامه دارد، باعث گردیده، تا شاهد هوای متعادل و مطلوب در محله باشیم.اما وجود این مسیل خود باعث مشکلات زیست محیطی نیز برای این محله گردیده است.

از جمله مهمترین این مشکلات، ریختن زباله و ورود فاضلاب به داخل مسیل می­باشد، که باعث گردیده تا آلودگی محیطی در سطح این محله نمود پیدا کند. مساله دیگری که در این محله عنوان گردید، که می­تواند به عنوان یک نقطه قوت در این محله نمود پیدا کند، وجود باغات فراوان در داخل این محله می­باشد. این باغات، علاوه بر تعدیل هوایی و بهبود کیفیت محیطی در سطح این محله باعث گردیده تا شاهد، اشتغال در بخش باغداری در سطح محله باشیم. بنابراین نیاز است تا بدین مساله در برنامه­ریزی برای محله توجه گردد.

یکی دیگر از مسائل در مورد کاربری اراضی در این محله پخشایش کاربری تجاری در سطح این محله است. کاربری تجاری در این محله، عمدتا به صورت مراکز خرده فروشی در لبه غربی و در داخل محله در جوار معبر اصلی می­باشد. همچنین وجود نانوایی در یک مرکزیت نسبی در محله که باعث گردیده، نیاز اکثر ساکنین در این مورد، رفع گردد. مسائل دیگری که در این محله و کاربری اراضی آن مشهود است، نبود کاربری پارک و فضای سبز، آموزشی، ورزشی و کاربری بهداشتی-درمانی می­باشد.

همان­طور که در برداشت میدانی مشاهده گردید، شاهد تعداد زیاد محورهای با اولویت پیاده در محله می­باشیم. هر چند این معابر در راستای حرکت پیاده و با امکانات لازم برای آن تهیه نگردیده است، اما به دلیل عرض معابر، وجود جوی­آب، بن بست­ها و بهره ­گیری از عناصر طبیعی (هر چند بدون برنامه ریزی)، شاهد تعداد ۷۵% معابر با اولویت پیاده در محله بوده که این مساله نیازمند توجه بیشتر و ایجاد امکانات پیاده ­روی در محله می­باشد. همچنین در این محله،۴۲ تقاطع وجود دارد، این تقاطع­ها در جهت افزایش نفوذ پذیری و بهبود حرکت پیاده و دسترسی یک شاخص مهم می­باشد.

برای افزایش میل به پیاده ­روی و مطلوبیت فضا برای پیاده ­روی در محله، یکی از شاخص­های مهم در محله وجود خیابان­های درخت­دار و سایه ­دار در محله می­باشد. این خیابان­ها علاوه بر بهبود کیفیت حرکت پیاده، باعث تعدیل هوایی، کاهش آلودگی­ها (آلودگی صوتی و صدا) و کاهش مصرف انرژی در محله می­گردد.

در محله حاجیان، در کل حدود ۵۸% معابر درخت­دار می­باشند، که از این تعداد ۲۹% آنها سایه­ دار نیز می­باشند از این لحاظ، این محله در وضعیت نسبتا مناسبی قرار دارد، و می ­تواند بهبود یابد.عرض معابر و فاصله املاک از یکدیگر، از جمله مسائلی است، که برای کاهش سرعت و پیاده محوری مورد توجه می­باشد. در حال حاضر در محله حاجیان، شاهد معابری با عرض ۴ تا ۳۰ متر در داخل و لبه محله می­باشیم. در این محله یک نقطه ضعف وجود دارد و آن عبور یک معبر با عرض ۲۰ متر در داخل محله می­باشد که اولویت حرکت در این معبر با حرکت سواره می­باشد. این معبر به عنوان نقطه ضعف این محله برای پیاده مداری می­باشد. آنچه که مشخص است در این محله ۷۰ درصد خانه­ ها با ملک روبرو فاصله­ ای کمتر از ۸ متر دارند، این شاخص نسبتاً در وضعیت مناسبی قرار دارد، اما نیاز به بهبود وضعیت دارد. از طرفی دیگر در این محله یک نقطه ضعف دیگر، وجود تعداد کم خانه ­ها با فاصله کمتر از ۶ متر در این محله می­باشد.

یکی دیگر از معیارهای مورد بررسی در این بخش، فاصله نسبت به ایستگاه تاکسی و نزدیکی مساکن به این خدمات می­باشد. در حال حاضر در این محله ۸۶٫۲۵% از مساکن در فاصله ۴۰۰ متری ایستگاه تاکسی قرار دارند. البته نقطه ضعف موجود در این قسمت، نبود خط تاکسی مستقل برای پوشش محله است در مقوله امکانات و خدمات در حال حاضر و همانگونه که عنوان گردید، هیچ گونه خدماتی وجود ندارد.

آنچه که در پایان لازم به بحث است، در مورد محلات و با توجه به الگوی مورد نظر، مبحث، زباله و بازیافت آن می­باشد. در این زمینه، سرانه تولید زباله در محله نسبت به سطح ایران کمتر بوده و نشان از تولید زباله پائین دراین محله می­باشد. اما یک نقطه ضعف در این محله، همچون تمام محلات و شهرهای ایران، بازیافت زباله می­باشد. در این محله به دلیل، ساختار سنتی شهر و مقیاس شهر، بازیافت شخصی در مواردی صورت می­گیرد، اما این مقدار به حد و اندازه­ای نمی­باشد، که بتوان به عنوان یک نقطه مثبت در محله از آن یاد نمود. بنابراین نیاز است تا نسبت به بازیافت زباله در محله، فکری اندیشیده شود.

 عاطفه بالنده- مهندسی شهرسازی گرایش برنامه ریزی شهری