به گزارش پایگاه خبری صدای نهاوند به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان سیصد و هفتاد و سومین جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی با یک استعفاء تازه همراه  شد.  استعفائی که این بار از سوی مهدی کوچک، نماینده مردم تهران در واکنش به عدم ایراد اخطار خود در مجلس همراه شد.

قانون چه می گوید؟

موضوع استعفاء نماینده مجلس یکی از مباحثی است که در فصل هفتم قانون آیین‌نامه داخلی مجلس‌ شورای‌ اسلامی پیش بینی شده و سازوکار مربوط به خود را دارد.
 مطابق ماده ۹۴ آیین‌نامه داخلی هر نماینده که اعتبارنامه او به تصویب رسیده است، مى‏‌تواند از مقام نمایندگى استعفاء دهد که پذیرش این استعفاء همواره موکول به تصویب مجلس است.
اما ماده ۹۵ آئین نامه داخلی مجلس هم تاکید دارد: نماینده تقاضاى استعفای مدلّل خود را به عنوان رئیس مجلس مى‏‌نویسد و رئیس مجلس آن را در اولین جلسه علنى و بدون قرائت متن، اعلام و در دستور کار هفته بعد مى‏ گذارد. نماینده مى ‌تواند قبل از شروع بررسى در مجلس تقاضاى استعفای خویش را مسترد دارد.

استعفاءکنندگان

 اما موضوع استعفاء نمایندگان در مجلس همواره یکی از موضوعاتی بوده که می تواند مجلس را تحت تاثیر خود قرار دهد که این گزارش در حقیقت می کوشد تا موضوع استعفاء در طول مجالس نهم و دهم و چرایی موافقت و مخالفت هئیت رئیسه مجلس با آن را مورد بررسی قرار دهد.

پرده اول

دی ماه سال ۸۸ بود که برای اولین بار روح الله حسینیان که از معروفترین چهره های مجلس هشتم بود استعفای خود را تقدیم هئیت رئیسه مجلس کرد.

حجت‌الاسلام روح الله حسینیان نماینده تهران در بخشی از نامه‌ استعفاء خود به هیئت رئیسه مجلس آورده است: اینجانب نزدیک به دوازده سال است کم و بیش در حال مبارزه با جریان انحرافی به اصطلاح‌ اصلاح‌طلبان هستیم. خداوند خود می‌داند که چه ظلم ها، فشارها، تهمت‌ها، توهین‌ها و تحقیرها را از این جماعت شنیدم و دیدم. در این میان نصحیت‌ها و زخم‌ زبان‌های دوستان را با همه تلخی‌هایش به جان خریدیم؛ اما به یاری خداوند که همه انگیزه‌ام او بوده هرگز احساس ضعف و ناتوانی نکردم؛ بلکه هرگاه حملات این جماعت بیشتر می‌شد احساس نشاط می‌کردم. اما امروز بیش از هر زمانی احساس دلشکستگی و سرخوردگی می‌کنم.

این درحالی است که  عضو هئیت رئیسه مجلس چند روز پس از موضوع استعفاء روح الله حسینیان در گفتگویی عنوان می کند: حضور آقای حسینیان در مجلس مفید است و ما طبیعتا دوست نداریم همکار خود را از دست بدهیم لذا طبیعی است که با استعفای وی مخالفت می‌کنیم.

اما در همین حال یک پایگاه خبری دیگر حامی دولت وقت مدعی شد برغم رایزنی برخی نمایندگان با روح الله حسینیان وی حاضر به پس گرفتن استعفا نشده و حتی قصد ندارد از فرصت نیم ساعته خود برای دفاع از دلایلش برای استعفا از نمایندگی استفاده کند.
اما نهایتا این نماینده مجلس در تاریخ ۲۴ دی سال۸۸ استعفائ خود را پس گرفت. 

حسینیان در پاسخ به پرسشی درباره استعفایش از نمایندگی مجلس اظهار کرد: آن چه من در اعلامیه انصراف خود نوشتم از سر صداقت بود و از طرفی متن آن هم رسالتی بر عهده داشت که شوکی را در بین مسئولان و جامعه وارد کند، که تا کی باید وارد مبادلات سیاسی یک طرفه شویم؟

پرده دوم

اما دومین استعفا در مجلس هشتم تقریبا یکسال بعد و در تیرماه سال ۸۹، پس از یکی از عملیات های تروریستی عبدالمالک ریگی که منجر به شهادت ۲۷ تن از هموطنانمان شد ، از سوی حسینعلی شهریاری، پیمان فروزش و عباسعلی نورا سه تن از نمایندگان استان سیستان و بلوچستان کلید خورد که دلایل عمده آن به بی توجهی به اخطارهای این نمایندگان و نادیده گرفتن اقدامات امنیتی در استان اعلام شد.

حسینعلی شهریاری به عنوان یکی از استعفاء کنندگان گفت: با توجه به پیگیریهای فراوان اینجانب، متاسفانه مسئولان نتوانستند حداقل وظیفه خود را که همانا حفظ امنیت جان و مال مردم است را تامین نمایند.

واکنش لاریجانی 

اما پس از چندین روز کش و قوس ماجرای استعفای سه تن از نمایندگان مجلس علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی واکنش نشان داد.

علی لاریجانی گفت: از حسینعلی شهریاری، عباسعلی نورا و پیمان فروزش که با احساس مسئولیت آرامش، امنیت و آبادانی این استان را دنبال می‌کنند، می‌خواهم با حضور قوی در مجلس شورای اسلامی خواسته‌های بر حق مردم را پیگیری کرده و از استعفای خود صرف‌نظر نمایند.

اما نهایتا سه تن از نمایندگان سیستان و بلوچستان هم در تاریخ ۲۹ تیر استعفاء خود را از مجلس پس گرفتند.

محمد حسن ابوترابی فرد در جلسه علنی روز سه شنبه ۲۹ تیرماه پس از نطق شهریاری نماینده زاهدان اظهار داشت: نمایندگان زاهدان و زابل با توجه به پیام و رهنمودهایی که دریافت کردند استعفای خود را پس گرفتند.
 
پرده سوم/ ماجرای یک سوال!
 
اما مهرماه سال ۹۰ و باز یکسال  و اندی بعد از ماجرای استعفاء سه نماینده سیستان و بلوچستان این بار نوبت یکی از نمایندگان تهران بود که استعفاء بدهد.

علی مطهری که طرح سوال از رئیس جمهور را در مجلس کلید زده بود در واکنش به تعلل هیات رئیسه برای اعلام وصول این طرح استعفای خود را تقدیم هیات رئیسه مجلس کرد.

 وی در توضیح استعفاء خود گفت: «با توجه به این که هیئت رئیسه محترم بر خلاف قانون آئین نامه داخلی مجلس همچنان درصدد منتفی کردن طرح سؤال است و مجلس قادر به استفاده از اختیارات قانونی خود در انجام کارهای اساسی نیست، بدین وسیله استعفای خود را از نمایندگی مردم تهران، شهرری، اسلام‌شهر و شمیرانات – که قادر به استیفای حقوق آنها نیستم – اعلام می‌نمایم. مستدعی است اقدام قانونی انجام گردد».

واکنش‌های هئیت رئیسه 

اما اعضای هیئت رئیسه مجلس نسبت به موضوع استعفای علی مطهری واکنش های متناقضی داشتند.

اگرچه محمدحسین فرهنگی از اعضای هیئت رئیسه مجلس گفته است: “بحث استعفای علی مطهری از سمت نمایندگی مجلس بحثی تبلیغاتی است و علاقه‌ای به پیگیری این بحث ندارم. ” و خاطرنشان کرده : “از دلایل این مسئله اطلاعی ندارم ” ؛ اما محمد دهقان دیگر عضو هیئت رئیسه مجلس با تایید این خبر روایتی دیگر از این استعفا دارد.

دهقان در گفتگویی عنوان می کند: آقای مطهری استعفای خود را به صورت غیر رسمی به من تحویل داده اند. اما از نظر قانونی تا زمانی که استعفای ایشان تحویل رئیس مجلس نشود ، این استعفا رسمی تلقی نمی شود.

وی در ادامه از مذاکره با مطهری خبر داد و گفت : من با آقای مطهری مذاکره کردم و ایشان همانطور که قبلا هم اشاره کرده بودند به طرح سوال از رئیس جمهور در صحن علنی مجلس اصرار دارند و تاکید دارند که هیئت رئیسه از بین طرح سوال از رئیس جمهور یا طرح استعفای خودشان یکی را باید در دستور کار مجلس قرار دهد.
 
اما دوگانه گویی های اعضای هیئت رئیسه مجلس به همین موضوع ختم نمی شود. چنانکه در مورد قرار گرفتن این استعفا در دستور کار مجلس نیز امیدوار رضایی یکی دیگر از اعضای هیئت رئیسه معتقد است چون استعفای مطهری به یکی از اعضای هیدت رئیسه داده شده این استعفا از لحاظ قانونی قابل پیگیری نیست.

این درحالی بود که موضوع سوال از رئیس جمهور که مورد مطالبه علی مطهری و همچنین موضوع استعفاء وی بود نهایتا در مجلس اعلام وصول شد و علی مطهری در واکنش یه موضوع مذکور و همچنین پس گرفتن استعفای خود گفت: اعلام وصول سوال از رئیس جمهور اتفاق‌ مثبتی بود و من صبر خواهم کرد تا ببینم هیات رئیسه در عمل به وظیفه قانونی خود تا چه میزان جدی است ، آنگاه در مورد استعفا تصمیم لازم را خواهم گرفت.

اما چند روز پس از موضوع اعلام وصول طرح سوال از رئیس جمهور ، علی مطهری در گفتگویی اعلام کرد که موضوع استعفای خود را پس گرفته است.

پرده چهارم /یا من یا رئیس !
 
اما یک ماه بعد از طرح استعفای علی مطهری، این بار نوبت حسن کامران بود که تهدید به استعفا کند. او به بودجه ای که مجلس به خود اختصاص داده بود اعتراض کرده بود.  این نماینده اصفهان درباره اظهارات خود مبنی بر بودجه ۷۰۰ میلیاردی مجلس که با واکنش رئیس مجلس مواجه شده بود گفت: اگر بودجه مجلس ۷۰۰ میلیارد نباشد، بنده استعفاء می‌کنم اما اگر خلاف آن باشد آقای لاریجانی استعفا کند.

وی با نشان دادن یک سند به علی لاریجانی گفت: آقای رئیس مجلس، این سند برای قبر من و شما است. بنده پیشنهاد کردم تا ردیف بودجه‌ای که برای مجلس در نظر گرفته شده اصلاح شود و سپس گفتم سران سه قوه با یکدیگر نپرند و هزینه‌ها را کم کنند. علی لاریجانی رئیس مجلس به او گفت که رقم مورد نظرش درست نیست و بودجه مجلس بسیار کمتر از این رقم است.

پرده پنجم / استعفای دسته جمعی

اما تقریبا باز یک ماه بعد از ماجرای استعفای حسن کامران، این بار نوبت نمایندگان خراسان شمالی بود که مجلس را تهدید به استعفا کنند. نمایندگان خراسان شمالی در اعتراض به اختصاص ندادن اعتبارات در نظر گرفته شده در سفر رهبر معظم انقلاب به این استان، تهدید به استعفا کردند. 

هادی قوامی نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه گفت که به مسئولینی که در توزیع اعتبارات سفر رهبری به استان خراسان شمالی نقش داشتند شدیدا تذکر می‌دهیم که اگر این اعتبارات در هفته جاری اصلاح نشود این جانب‌هادی قوامی نماینده مردم اسفراین و جناب آقای‌هادی شوشتری نماینده مردم فاروج و قوچان در مجلس شورای اسلامی تقاضای استعفای خود از سمت نمایندگی را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم خواهیم کرد.

این درحالی است که نهایتا استعفای مورد ذکر  با بررسی برخی امور منتفی شد.

اما لازم به ذکر است در جلسه علنی سه شنبه۱۹ آذرماه سال ۹۲ هم ۱۸ نماینده استان خوزستان، ۹ نماینده لرستان و نماینده بوکان در اعتراض به لایحه بودجه و تامین نشدن اعتبارات استانشان تهدید به استعفا کردند. که این استعفا هاهم به نوعی عملیاتی نشد.

موافقت با یک “استعفاء”

اما در همان سال خانه ملت شاهد استعفای مهدی سنایی از نمایندگی مجلس شد.

این درحالی بود که درخواست استعفای «مهدی سنایی» نماینده مردم نهاوند از کسوت نمایندگی در مجلس اعلام وصول شد.

«علیرضا منادی» عضو هیات در این رابطه گفت: سنایی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس قرار است به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه تعیین شود.

اما در پی نامه استعفای سنایی از نمایندگی مجلس ، مجلس موضوع این استعفا را یکشنبه دهم آذر ۹۲ در دستور کار خود قرار داد که نمایندگان با این استعفا موافقت کردند.

پرده ششم

اما اواسط تیر سال ۱۳۹۴ بود که اینبار ۱۸ نماینده مردم استان فارس در مجلس شورای اسلامی، در اعتراض به انتصاب استاندار جدید فارس، استعفای خود را به هیأت رئیسه مجلس تقدیم نمودند.

مجمع نمایندگان استان فارس در اعتراض به انتخاب استاندار این استان در جایگاه هیأت رئیسه حضور یافتند و پس از گفت‌وگو و رایزنی با ابوترابی‌فرد نایب رئیس اول مجلس که ریاست صحن علنی مجلس را بر عهده داشت، با تقدیم استعفای خود به هیأت رئیسه، به صورت دسته جمعی صحن علنی مجلس را ترک کردند.

استعفای دسته جمعی نداریم!

اما در حالی موضوع استعفای ۱۸ نماینده مجلس همچنان واکنش های از سوی مسئولین را در پی داشت که محمد محمدرضا خباز در گفتگویی در این رابطه می گوید: در صورت ارائه استعفاء یک نماینده به صورت فردی و طی مراحل مذکور اگر نصف به علاوه یک از نمایندگان حاضر رای به ماندن فرد خواهان استعفاء دادند مورد پذیرش قرار می گیرد در غیر اینصورت نماینده به کار خود ادامه می دهد مگر اینکه کسی بخواهد از پروسه استعفاء استفاده سیاسی کند در این صورت می توان به صورت دسته جمعی استعفاء داد و حتی قبل از ارایه درخواست به هیات رئیسه این اقدام را رسانه ای کند.

جلسه ویژه لاریجانی
 
  اما موضوع استعفای ۱۸ تن از نمایندگان مجلس در حالی تبدیل به یکی از حواشی مجلس شده بود که نهایتا علی لاریجانی جلسه ای با ۱۸ نماینده فارس ترتیب داد.

نوذر شفیعی یکی از نمایندگان استان فارس در رابطه با جلسه مذکور در گفتگویی عنوان می کند: این اقدام برای مخالفت ما صورت گرفت٬ اما طبیعتا به مجلس برمی‌گردیم.

اما در پی این جلسه نمایندگان استان فارس در اقدامی  هماهنگی در جلسه روز یکشنبه ۲۱ تیرماه  به مجلس نیامدند. که در آن جلسه حجت الاسلام محمدحسن ابوترابی فرد نایب رئیس مجلس از نمایندگان استان فارس خواست تا در جلسه علنی روز سه‌شنبه مجلس حضور یابند

 وی گفت: تقاضا داریم در خدمت نمایندگان استان فارس باشیم.

وی افزود: ما پیگیر مسائل این استان هستیم. ان‌شاءالله با مدیریت شایسته وزیر کشور و هیأت دولت این موضوع هم به نحو شایسته‌ای سامان می‌یابد.

اما نهایتا  اعضای مجمع نمایندگان استان فارس در مجلس، با انتقاد از بی توجهی وزارت کشور به نظرات آنان در انتصاب استاندار جدید، از تقدیم طرح استیضاح وزیر کشور به هیات رئیسه مجلس با حدود ۵۰ امضا خبر داد ند و در نهایت موضوع استعفای آنها به نوعی منتفی شد.

پرده هفتم 

اما ۲ آذر  سال ۹۴ بود که یک عضو مجمع نمایندگان استان خوزستان از استعفای دسته جمعی ۱۸ نماینده این استان در اعتراض به اعتبارات پیش‌بینی شده در لایحه بودجه ۹۳ برای این استان خبر داد.

وی گفت: نامه استعفای دسته‌جمعی نمایندگان تقدیم هیات رییسه مجلس شده است.

وی یادآور شد: با توجه به اینکه نامه استعفا به هیات رییسه تقدیم شده، اصرار دوستان بر اعلام وصول هر چه سریعتر استعفاست اما آقای باهنر که ریاست جلسه را بر عهده دارند قائل به این هستند که می‌شود موضوع را مدیریت کرد.
 
حسینی اضافه کرد: ما در بررسی اولیه بودجه ۹۳ متوجه شدیم که متاسفانه اعتبارات منظور شده برای استان خوزستان به نسبت سایر استان‌ها کاهش شدیدی داشته و اگرچه در مورد برخی استان‌های دیگر هم این کاهش وجود داشته اما به خوزستان ظلم مضاعفی شده است.
اما نهایتا این استعفا هم به نوعی منتفی شد.

پرده هشتم / استعفاء پر حاشیه!

اما با پایان موضوع استعفای  دسته جمعی نمایندگان خوزستان، سیصد و هفتاد و سومین جلسه علنی امروز  یکشنبه ۲ اذرماه مجلس شورای اسلامی هم یک حاشیه به همراه استعفا داشت، استعفایی که این بار از سوی مهدی کوچک، نماینده مردم تهران در واکنش به عدم ایراد اخطار خود در مجلس همراه شد.

کوچک زاده در رابطه با  موضوع استعفای خود می گوید:  براساس اخطار اصل ۶۷ که بر مبنای سوگند نمایندگی و همچنین به استناد اصلی که به شما اختیار می‌دهد دقایقی در مورد مسائل مهم کشور صحبت کنید، روز گذشته طبق اخبار مکرر و موثق مطلع شدم رئیس تعاونی روستایی استان فارس ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی را برای جلوگیری از افت قیمت امحاء و دفن کرده است.

نماینده تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر تأکید کرد: این عمل که الگوبرداری از اقتصاد سرمایه‌داری است را خلاف شرف و وجدان انسانی می‌دانیم و به مسئولان مربوطه مخصوصا وزیر کشاورزی تذکر می‌دهیم.

کوچک‌زاده خطاب به لاریجانی تأکید کرد: در کشوری که مردم از گرسنگی به فحشا کشیده می‌شوند کدام شرافتی به خود اجازه داده تا ۱۷۰۰ تن سیب‌زمینی را دفن کند.

لاریجانی رئیس مجلس خطاب به کوچک‌زاده اظهار کرد: اخطار شما در رابطه با دستور کار نبود زیرا اکنون وسط بحث بیمه هستیم و شما می‌توانستید وقت گرفته و در رابطه با این موضوع صحبت کنید.

وی تصریح کرد: اگر کسی خلافی انجام می‌دهد شما دیگر نباید آن خلاف را تکرار کنید.

در ادامه کوچک‌زاده با حالتی برافروخته و عصبانی و با گرفتن برگه‌ای در دست فریاد می‌زد استعفای خود را می‌دهم سپس به جایگاه هیئت رئیسه نزدیک شد و برگه استعفای خود را در مقابل لاریجانی قرار داد.

برای دقایقی به دلیل فریادهای کوچک‌زاده نظم جلسه بهم خورد و لاریجانی در تذکر به نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر تأکید می‌کرد اخطار شما باید در دستور باشد و شما اکنون نظم جلسه را برهم زده‌اید ایرادی ندارد استعفای خود را تحویل داده و در جایگاه خود قرار بگیرید.

لاریجانی: اگر می‌خواهید استعفا بدهید، بدهید

لاریجانی خطاب به کوچک‌زاده بیان داشت: اگر می‌خواهید، استعفا بدهید بدهید، کسی نگرانی ندارد استعفایتان را بدهید، رسیدگی می شود، نباید تهدید کنید، بنده اعلام کردم اخطار شما وارد نیست اما شما می‌خواهید استعفا دهید.

کوچک‌زاده خطاب به لاریجانی فریاد می‌زد رفتارهای شما اسلامی نیست.

اما کوچک‌زاده نماینده مردم تهران،ری، شمیرانات و اسلامشهر به صندلی خود بازگشت و مشغول جمع‌آوری وسایل خود شد در این میان حسینی به همراه پیر مؤذن به کنار کوچک‌زاده آمدند تا مانع خروج وی از صحن علنی مجلس شوند.

کوچک‌زاده در نهایت با جمع‌آوری وسایل خود صحن علنی مجلس را ترک کرد.

(تصویر نامه استعفا مهدی کوچک زاده)

 

اما با ارزیابی بررسی موضوع استعفای برخی از نمانیدگان در مجالس هشتم و نهم به خوبی متوجه می شویم که طرح این استعفاها در برخی موارد منتفی و در بسیاری موارد هم به منتج به رضایت خاطر نمایندگان استعفا کننده در مجلس شده است و در بسیاری موارد هم حتی به طرح استیضاح وزرا هم ختم شده است.

با این حال؛ استعفا تازه مجلس یعنی استعفای مهدی کوچک زاده به هئیت رئیسه مجلس ارسال شده و باید منتظر ماند و دید که هئیت رئیسه مجلس قرار است چه تصمصمی در این رابطه اتخاذ کند، اما در موضوع استعفای مهدی کوچک زاده  نباید از این نکته قافل شد که طرح موضوعی چون استعفاء آن هم در پی عدم ایراد یک نطق نمی تواند معقولانه به نظر برسد و این امرکمی خارج از منطق است، چراکه با وجود کمتر از ۳۰۰ نماینده در مجلس ،هئیت رئیسه باید با برنامه‌ای منظم در تقسیم وقت و در تشخیص اظهارات نمایندگان در موضوعات مطروحه، شنونده اظهارات نمایندگان باشد. در غیر اینصورت برخلاف وظایف خود عمل کرده است.