صدای نهاوند:
دبیر کمیته برنامه‌ریزی آموزشی علوم و مهندسی آب وزارت علوم با اشاره به آخرین تغییرات این رشته گفت: پیش‌از این رشته کارشناسی مهندسی عمران آب را ارائه می‌دادند اما اکنون این رشته حذف شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر [1]، نشست تخصصی توسعه تحصیلات تکمیلی رشته علوم و مهندسی آب با تبیین آخرین تغییرات این رشته درسطح وزارت علوم براساس پیشنهاد‌های اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌های مختلف کشور در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد و بر لزوم ایجاد یک هویت مستقل برای این رشته تأکید شد.
علی باقری با اشاره به مجموعه فعالیت‌های انجام‌شده در وزارت علوم برای توسعه تحصیلات تکمیلی در بخش توسعه رشته علوم و مهندسی آب گفت: در وزارت علوم کمیته‌های مختلف برنامه‌ریزی وجود دارد؛ در گروه کشاورزی و منابع طبیعی کمیته برنامه‌ریزی آموزشی علوم و مهندسی آب ایجادشده که درگذشته تحت عنوان مهندسی کشاورزی و آب با گرایش‌های مختلف در مقطع کارشناسی فعالیت می‌کرد.
وی افزود: این رشته از سال ۹۲ با مصوبه شورای عالی برنامه‌ریزی با رشته علوم و مهندسی آب تبدیل شد؛ در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های مصوب آن مهندسی کشاورزی، سازه‌های آبی، مهندسی منابع آب، آبیاری و زهکشی و هواشناسی کشاورزی است.
حذف رشته کارشناسی مهندسی عمران آب
دبیر کمیته برنامه‌ریزی آموزشی علوم و مهندسی آب دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تصریح کرد: همچنین در گروه فنی و مهندسی کمیته برنامه‌ریزی عمران در سطح وزارت فعال است که پیش از این رشته کارشناسی مهندسی عمران آب را ارائه می‌دادند. اکنون این رشته حذف شده است.
تبدیل مهندسی عمران در مقطع تحصیلات تکمیلی به چند گرایش
باقری با اشاره به این‌که در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز قبلاً رشته‌های مستقل محیط زیست آب، هیدرولیک و… در این گروه ارائه می‌شد، گفت: در بازنگری جدید مهندسی عمران به یک‌رشته با گرایش‌های مختلف ژئوتکنیک، راه و ترابری، آب و سازه‌های هیدرولیکی، مهندسی مدیریت منابع آب، مهندسی سواحل و سازهای دریایی و مهندسی محیط‌زیست تبدیل شده است.
آخرین وضعیت بازنگری این رشته در کمیته علوم و مهندسی آب
وی با اشاره به آخرین نسخه بازنگری برنامه‌های این رشته در کمیته علوم و مهندسی آب در مقطع تحصیلات تکمیلی اظهار کرد: بر این اساس هشت رشته مستقل تعریف شده است که چهار رشته علوم و مهندسی آب، آبیاری و زهکشی، مهندسی سازه‌های آبی و هواشناسی کشاورزی از گذشته وجود داشت و چهار رشته جدید نیز هیدرو انفورماتیک، مدیریت منابع آب، مهندسی رودخانه و اکوسیستم‌های آبی و مهندسی آثار و سازه‌های تاریخی آب است.
تبدیل رشته دکتری آب به یک رشته با ۸ گرایش
دبیر کمیته برنامه‌ریزی آموزشی علوم و مهندسی آب دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بابیان این‌که مقطع دکتری آب نیز به یک‌رشته با هشت گرایش بالا تبدیل شده است، نحوه پذیرش دانشجو در مقاطع مختلف این رشته اشاره کرد و افزود: ازنظر تشکیلات اجرایی تنوع بسیاری در سطح کشور وجود دارد و در بعضی دانشگاه‌ها در زیرمجموعه دانشکده کشاورزی، بعضی در قالب دانشکده فنی و مهندسی، در برخی دانشگاه‌ها تحت عنوان دانشکده عمران و محیط‌زیست یا دانشکده آب‌وخاک و در یک دانشکده در اهواز نیز در دانشکده مهندسی علوم آب ارائه می‌شود.
باقری با تشریح مجموعه مشکلات متنوع آبی کشور، ازنظر شاخص تنش آبی، مسائل مهندسی و هیدرولیکی و مسائل اجتماعی آب اظهار کرد: تقریباً در همه دشت‌های کشور وضعیت آب‌های زیرزمینی به حد بحرانی رسیده و یک‌سوم ذخایر استاتیک (تجدید ناپذیر) آب زیرزمینی کشور مصرف شده است.
وی نشست زمین درنتیجه کاهش شدید ذخایر آب زیرزمینی را به زلزله خاموش تعبیر کرد و با اشاره به خسارات و تبعات آن برسازه‌ها و زیرساخت‌های مختلف گفت: این در حالی است که در بعضی مناطق به دلیل مشکلات شدید آب با ارائه راهکار مهندسی و انتقال آب درصدد حل مشکل برآمده‌ایم. به‌طور مثال برای رفع مشکل زاینده‌رود تونل‌های زیادی با سرمایه‌گذاری بالا احداث شد اما این مشکل همچنان حل نشده است.
مطالبات مردم در حوزه آب جنبه اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی پیدا کرده است
دبیر کمیته برنامه‌ریزی آموزشی علوم و مهندسی آب دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بابیان این‌که در بسیاری از مناطق کشور مطالبات مردم در حوزه آب جنبه اجتماعی، سیاسی و حتی امنیتی به خود گرفته است، تصریح کرد: در کنار همه این مسائل از زمان تصویب قانون مدنی، قوانین مختلفی تدوین و تصویب‌شده است اما تأثیری در بهبود وضعیت نداشته است.
بین‌رشته‌ای و فرارشته‌ای بودن رشته آب
باقری خاطرنشان کرد: ما حقوق‌دان‌های مختلفی داشتیم که قانون وضع کردند اما هیچ‌کدام از حقوق‌دان‌ها هیدرولوژی نمی‌دانستند که با آن قوانین چه بلایی بر سر حوزه‌های آبی کشور وارد می‌شود. این از مصادیق بین‌رشته‌ای و فرارشته‌ای بودن آب است. بااین‌وجود اکنون هم عده‌ای اصرار دارند رشته حقوق آب در حوزه علوم انسانی و در گروه حقوق ایجاد شود بدون این‌که در هیدرولوژی تعریف شود که ذره‌ای از مسائل حوزه آب شناخت داشته باشند.
وی با مروری بر تجربه کشورهای مختلف در ارائه بین‌رشته‌ای مباحث علوم و مهندسی آب، گفت: در وزارت خانه با توجه به ماهیت رشته آب، ۳۰ واحد از ۱۴۰ واحد این رشته به‌طور شناور تعریف شد که دانشجو بتواند از دانشکده‌های مختلف درس موردنظر خود را اخذ کند و مشکل به حدنصاب رسیدن کلاس نیز بروز نکند.
طراحی ۸ رشته در مقطع ارشد و دکتری رشته مهندسی آب
دبیر کمیته برنامه‌ریزی آموزشی علوم و مهندسی آب دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری افزود: در این برنامه ۱۳ خوشه در حوزه‌های مختلف آبیاری و زهکشی، مدیریت منابع آب، سازه‌های آبی، هواشناسی کشاورزی، مهندسی آثار و سازه‌های تاریخی، آب و کشاورزی و … پیشنهاد شد؛ در مقطع ارشد و دکتری نیز ۸ رشته طراحی شد.
دروس اختیاری در مقطع ارشد و دکتری
باقری خاطرنشان کرد: همچنین یک سبد دروس اختیاری برای ارشد و دکتری در نظر گرفته شد. در ارشد حدود ۱۰، ۱۲ واحد اجباری و بقیه به‌صورت اختیاری از این سبد خواهد بود. در دکتری نیز درس ۲ واحدی روش‌شناسی علوم مهندسی و مسائل منابع آب ایران به‌طور مشترک برای هر هشت رشته ارائه می‌شود و واحدهای دیگر اختیاری است.
تصویب برنامه نهایی رشته آب در بهمن ماه
وی بابیان این‌که نسخه نهایی این برنامه‌ها در جلسه شورای عالی برنامه‌ریزی در بهمن‌ماه امسال تصویب می‌شود، گفت: پیشنهاد می‌کنم یک کمیته مشترک سیاست‌گذاری در بخش آب متشکل از بخش‌های دولتی، خصوصی و جامعه حرفه‌ای از همه ذی‌نفعان زیرمجموعه شورای عالی آب ایجاد شود که مسائل مربوط به این رشته را حل کند.
دبیر کمیته برنامه‌ریزی آموزشی علوم و مهندسی آب دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با تأکید بر این‌که لازم است رشته آب هویت مستقل پیدا کند، ادامه داد: در خصوص تشکیلات اجرایی این رشته در دانشگاه‌ها نیز باید ایجاد یک دانشکده فرارشته‌ای برای آب مشابه دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران اهواز مدنظر قرار گیرد.
[2]